รางวัลเลขท้ายสองตัว เลขที่ออกคือ…
หลายคนคงคุ้นเคยกับประโยคนี้มาตั้งแต่ยังเด็กๆ จากการที่พ่อ แม่ หรือคนอื่นๆ ในครอบครัวต่างก็พากันมานั่งลุ้นเลขที่จะออกเพื่อเสี่ยงดวงด้วยความหวังที่จะถูกลอตเตอรี่รางวัลใหญ่
จนถึงปัจจุบันตัวเราที่เคยคิดว่าจะไม่ซื้อลอตเตอรี่เด็ดขาดเพราะซื้อไปก็เคยถูกน้อยครั้ง หรือบางคนอาจจะไม่เคยถูกลอตเตอรี่เลยด้วยซ้ำ กลับเป็นคนหนึ่งที่นั่งตรวจเลขลอตเตอรี่ในวันที่ 1 และ 16 ของทุกเดือน
และแล้วก็ต้องพบกับความผิดหวังครั้งแล้ว ครั้งเล่าจากการเสี่ยงดวง แต่ถ้าถามว่างวดหน้าจะซื้ออีกไหม แน่นอนคำตอบก็คือ ‘ซื้อ’
โดยมูลนิธิรณรงค์หยุดพนันรายงานว่ามีคนไทยกว่า 5 ล้านคนติดการซื้อลอตเตอรี่ของรัฐบาล ในขณะที่เยาวชนเกือบล้านคนตกอยู่ในความเสี่ยง
5 เหตุผลที่ทำให้เสพติดการซื้อลอตเตอรี่
1. ตกอยู่ในภาวะ “Rescue Fantasy”
นักจิตวิทยากล่าวว่า ‘Rescue Fantasy’ เป็นสาเหตุสำคัญมากในเสพติดลอตเตอรี่ เพราะคนที่ตกอยู่ในภาวะนี้จะเชื่อว่าชีวิตของพวกเขาจะได้พบกับทางลัดไปสู่ความรุ่งเรืองโดยที่ไม่ต้องทำงานหนัก และลอตเตอรี่ก็เป็นทางลัดที่ช่วยในการแก้ปัญหาทุกอย่างได้อย่างสมบูรณ์ในพริบตาเหมือนเรื่องราวแฟนตาซีในเทพนิยายที่พวกเขาเคยดูเมื่อตอนเป็นเด็ก ทั้งการที่เด็กกำพร้าจู่ๆ กลายเป็นทายาทของมหาเศรษฐี หรือการที่คนยากจนได้เจอนางฟ้าแม่ทูนหัวที่ช่วยแก้ปัญหาทุกอย่างได้ภายในพริบตาเดียว คนที่มีภาวะนี้อาจเสพติดการซื้อลอตเตอรี่จากการที่เสพเทพนิยายในวัยเด็กมากเกินไป อย่างไรก็ตามผู้ถูกรางวัลลอตเตอรีหลายคนพบว่าการถูกลอตเตอรี่ไม่ได้ช่วยแก้ปัญหาทุกอย่างให้กับพวกเขาได้ขนาดนั้น
2. ยิ่งรู้สึกจน ยิ่งซื้อลอตเตอรี่มากขึ้น
จากการศึกษาของ Carnegie Mellon ในปี 2008 เกี่ยวกับคนที่ซื้อลอตเตอรี พบว่าคนที่มีรายได้สูงไม่ใช่กลุ่มคนที่ซื้อลอตเตอรี่มากที่สุด แต่เป็นกลุ่มคนที่มีรายได้ต่ำต่างหากที่มักจะซื้อลอตเตอรี่ แม้ผลสำรวจนี้จะดูไม่ค่อยสมเหตุสมผลทางเศรษฐกิจมากนักเนื่องจากลอตเตอรี่มีราคาแพง แต่การศึกษาชี้ให้เห็นว่าความยากจนเป็นแรงจูงใจในการซื้อลอตเตอรี่ โดยผู้มีรายได้น้อยยอมสละเงินที่ไม่ค่อยมีอยู่แล้วไปซื้อลอตเตอรี่เพื่อให้มีโอกาส “หลบหนี” จากความจน การศึกษายังพบว่าผู้คนมีแนวโน้มที่จะซื้อลอตเตอรีหลายใบ หากต้องตัดสินใจหลายๆ อย่างมากกว่าต้องตัดสินใจเพียงครั้งเดียวอีกด้วย
3. เป็นเหยื่อของคำว่า “พลาดไปนิดเดียว”
แน่นอนว่าการที่ไม่ถูกลอตเตอรี่ย่อมเป็นเรื่องที่น่าเจ็บใจอยู่แล้วเพราะเหมือนการเสียเงินไปฟรีๆ แต่ถ้าเลขที่ออกไม่มีความใกล้เคียงกับเลขที่ซื้อไปเลย ก็จะไม่เจ็บใจเท่าการที่เกือบจะถูกลอตเตอรี่แต่พลาดไปแค่ 1-2 ตัวเท่านั้น ศาสตราจารย์ชาวแคนาดาให้สัมภาษณ์กับ Business Insider เกี่ยวกับจิตวิทยาและลอตเตอรี่ว่าการที่เราพลาดไปแค่นิดเดียว หรือภาวะ Near Miss นี้จะเพิ่มแรงจูงใจในการซื้อลอตเตอรี่ในอนาคตอีกครั้ง
4. กลัวที่จะตกเทรนด์
Psychology Today เน้นย้ำถึงอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้คนเราซื้อลอตเตอรี่เนื่องจากภาวะ FOMO (Fear of Missing Out) หรือกลัวว่าจะตกเทรนด์ ในทุกวันที่ 1 และ 16 ของทุกเดือน กิจกรรมหนึ่งที่ใครๆ ต่างก็ทำก็คือการนั่งลุ้นตรวจเลขลอตเตอรี่ และก็ไม่น่าแปลกใจที่บทสนทนาของผู้คนมักจะเต็มไปด้วยเรื่องลอตเตอรี่ รวมถึงสื่อต่างๆ ก็มีการออกข่าวเกี่ยวกับลอตเตอรี่เช่นเดียวกัน หากทุกคนรอบตัวเราดูเหมือนจะซื้อลอตเตอรี่ เราก็มีแนวโน้มที่ซื้อลอตเตอรี่ด้วยเพื่อไม่ให้ตนเองพลาดกระแสดังกล่าว
5. มองโลกในแง่ดีมากเกินไป
มีการวิจัยทางจิตวิทยามากมายว่าทำไมเราไม่สามารถตัดสินใจทิ้งโอกาสถูกลอตเตอรี่ที่แทบจะไม่มีได้ แดน กิลเบิร์ต ผู้เชี่ยวชาญและนักจิตวิทยาจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด คิดว่าส่วนหนึ่งเป็นเพราะ “เราไม่เคยเห็นบทสัมภาษณ์ผู้แพ้ลอตเตอรีเลย” ดังนั้นการชนะรางวัลจึงเป็นเรื่องที่สามารถ “จินตนาการได้ง่ายกว่ามาก” และมากกว่าที่จะเกิดขึ้นจริง นอกจากนี้เขายังชี้ให้เห็นว่าหลายคนมองโลกในแง่ดีมากเกินไปและเชื่อว่าสิ่งที่ดีที่สุดจะเกิดขึ้นกับตัวเราเพียงเพราะว่าเราทุ่มเททั้งเงินทองและความต้องการอันแรงกล้าไปมากมายกับการซื้อลอตเตอรี่
Scale’s Takeaways
1. มองโลกตามหลักความเป็นจริง
อย่างที่บอกว่าสาเหตุหนึ่งที่ทำให้หลายคนเสพติดการซื้อลอตเตอรี่ทุกงวด ทุกเดือนก็คือการมองโลกในแง่ดีมากเกินไป อีกทั้งยังมีความเชื่อที่ว่าเราสมควรจะถูกลอตเตอรี่เพราะเราทุ่มเทเงินทองมากมายไปกับมัน แต่เราควรมองโลกตามหลักของความเป็นจริงที่ว่าโอกาสในการถูกลอตเตอรี่นั้นมีเพียงแค่น้อยนิดเพื่อไม่ให้เราต้องรู้สึกผิดหวังกับการที่แพ้ลอตเตอรี่มากเกินไป
2. ไม่ทำอะไรที่เกินตัว
จริงอยู่ที่ยิ่งซื้อลอตเตอรี่เยอะก็ยิ่งมีโอกาสมาก แต่ในการที่จะตัดสินใจซื้อลอตเตอรี่ เราควรประเมินดูก่อนว่าเราไหวที่เท่าไหร่ แค่ไหนที่เรียกว่าพอดีสำหรับเรา เนื่องจากลูกค้าส่วนใหญ่ที่ซื้อลอตเตอรี่มักจะเป็นคนที่ไม่ได้มีรายได้สูงมากนัก การที่เสพติดการซื้อลอตเตอรี่มากเกินไปอาจจะไม่ได้ทั้งโชค และเสียทั้งเงินทองมากมายไปโดยเปล่าประโยชน์
3. ยอมรับความเสี่ยงที่เกิดขึ้น
‘รู้ว่าเสี่ยงแต่คงต้องขอลอง’ วลีนี้สื่อถึงอารมณ์ของผู้ซื้อลอตเตอรี่ได้เป็นอย่างดี แน่นอนว่าการเสี่ยงดวงนั้นแปลว่าเราต้องลุ้นว่าจะชนะ หรือแพ้ ถ้าเราทุ่มเทเงินหมดหน้าตักเพียงเพราะหวังว่าจะได้สิ่งตอบแทนกลับมาอาจจะไม่ใช่อย่างที่เราคิด การยอมรับความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นและคิดให้ดีก่อนที่จะเสี่ยงทุกครั้งจึงเป็นสิ่งที่ควรทำก่อนที่จะตัดสินใจซื้อลอตเตอรี่
สรุป
ลอตเตอรี่ หรือที่เราเรียกกันติดปากว่าหวย เป็นสิ่งที่อยู่คู่กับคนไทยมานาน ถ้าเราเล่นเพื่อความสนุกสนาน ขำๆ ก็เป็นการเสี่ยงดวงที่สามารถสร้างความตื่นเต้นให้กับชีวิตเราได้ แต่ถ้าเราเล่นด้วยความที่ต้องการจะรวยก็ควรจะรับความเสี่ยงและความผิดหวังที่อาจเกิด
อ้างอิง
- https://www.bustle.com/articles/135285-why-humans-love-lotteries-even-when-we-lose
- https://www.nationthailand.com/thailand/general/40029635
- https://barayamal.com.au/the-psychology-behind-why-we-buy-lottery-tickets/
- https://www.businessinsider.com/psychological-reasons-why-we-buy-lottery-tickets-2016-1?fbclid=IwAR3zmINrkDmUgYcUWxnpnXsegSh4juDixARUhNyLKkp11j0LKb0XBHNPTi8
